คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ เกิดขึ้นครั้งแรกตามพระราชบัญญัติวิทยาลัยครู พ.ศ. 2518 มีภาควิชาสังกัดอยู่ 11 ภาควิชา ได้แก่ ภาควิชาภาษาไทย ภาควิชาภาษาต่างประเทศ ภาควิชาบรรณารักษ์ศาสตร์ ภาควิชาศิลปะ ภาควิชาดนตรี ภาควิชานาฏศิลป์ ภาควิชาปรัชญา และศาสนา ภาควิชาสังคมศึกษาวิทยา ภาควิชาประวัติศาสตร์ ภาควิชาภูมิศาสตร์ ภาควิชารัฐศาสตร์ และนิติศาสตร์ เปิดสอนนักศึกษาระดับ ป.กศ. สูง ทั้งภาคปกติและภาคต่อเนื่อง(ภาคค่ำ)
คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ เปิดสอนระดับปริญญาตรีเป็นครั้งแรกในปีการศึกษา 2522 คือ วิชาเอกสังคมศึกษาและจากแผนการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ระยะที่ 4 (พ.ศ. 2520 – 2524) มีผลให้สภาการฝึกหัดครูอนุมัติให้วิทยาลัยครูลำปางดำเนินการ โครงการฝึกหัดอบรมครูและบุคลากรทางการศึกษาประจำการ (อคป.) โดยเปิดสอนระดับ ป.กศ.สูง และ ค.บ. 2 ปี ในวันเสาร์ – อาทิตย์
ปีการศึกษา 2528 วิทยาลัยครูลำปางได้เปิดสอนหลักสูตรวิชาชีพอื่นนอกจากสาขาวิชาชีพครูและ “โครงการอบรมครูและบุคลากรทางการศึกษาประจำการ” (อปค.) สิ้นสุดลง เกิด “โครงการจัดการศึกษาสำหรับบุคลากรประจำการ (กศ.บป.) ขึ้นมาแทน คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ เปิดสอน กศ.บป. ครั้งแรกในปีการศึกษา 2529
ในช่วงปี พ.ศ. 2528 – 2534 แม้ว่าวิทยาลัยครูเปิดสอนสาขาวิชาชีพอื่นนอกจากวิชาชีพครู แต่คนส่วนใหญ่ยังคงเข้าใจว่าผลิตแต่ครูเพราะชื่อ “วิทยาลัยครู” กรมการฝึกหัดครู กระทรวงศึกษาธิการจึงได้ขอพระราชทานชื่อใหม่ วันที่ 14 กุมภาพันธ์ 2535 ได้เปลี่ยนชื่อจากวิทยาลัยครูเป็น “สถาบันราชภัฏ” พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามวิทยาลัยครูลำปางจึงมีชื่อใหม่ว่า “สถาบันราชภัฏลำปาง”
ปี พ.ศ. 2543 กำหนดให้บริหารวิชาการโดยคณะบุคคลมี 3 ระดับ คือ คณะกรรมการบริหารวิชาการสถาบัน คณะกรรมการบริหารคณะ และคณะกรรมการบริหารโปรแกรมวิชา
พระราชบัญญัติสถาบันราชภัฏ พ.ศ. 2538 เปิดกว้างให้สถาบันสามารถให้การศึกษาวิชาการและวิชาชีพชั้นสูงในระดับที่สูงกว่าระดับปริญญาตรีได้ สถาบันราชภัฏลำปางจึงเริ่มเปิดสอนระดับปริญญาโท โปรแกรมวิชาบริหารการศึกษารุ่นแรกในปี พ.ศ. 2539
คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ เปิดสอนปริญญาโทรุ่นแรกในปีการศึกษา 2547 คือ โปรแกรมยุทธศาสตร์การพัฒนา
วันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2547 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงมี พระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ประกาศจัดตั้งสถาบันราชภัฏให้เป็นมหาวิทยาลัย มีผลให้สถาบัน ราชภัฏลำปางเปลี่ยนสถานภาพเป็น “มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง”
ปัจจุบันคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ได้ปรับโครงสร้างการบริหารจัดการและภาระงานของบุคลากรให้สอดคล้องกับระเบียบปฏิบัติที่ออกตามที่ได้มีการประกาศใช้ “พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยราชภัฏ พ.ศ. 2547”
1. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ไพบูลย์ สร้อยสุวรรณ
หัวหน้าคณะ
พ.ศ. 2518 - 2521
2. รองศาสตราจารย์สุเมธ เมธาวิทยกูล
หัวหน้าคณะ
พ.ศ. 2522 - 2525
3. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ประชัน รักพงษ์
หัวหน้าคณะ
พ.ศ. 2526 - 2529
4. อาจารย์วิวัฒน์ แดงสังวาลย์
หัวหน้าคณะ
พ.ศ. 2530 - 2533
5. อาจารย์พุทธสิทธิ์ จันฤาไชย
หัวหน้าคณะ
พ.ศ. 2534 - 2537
6. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ธนากร สังเขป
คณบดี
พ.ศ. 2538 - 2541
7. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ประชุม บุญน้อม
คณบดี
พ.ศ. 2542 - 2545
8. อาจารย์สุรพงษ์ ภักดี
คณบดี
พ.ศ. 2546 - 2552
9. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ศิริ พรมดี
คณบดี
พ.ศ. 2553 - 2556
10. รองศาสตราจารย์ ดร.ธนวิทย์ บุตรอุดม
คณบดี
พ.ศ. 2557 - 2560
11. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.พงศธร คำใจหนัก
คณบดี
พ.ศ. 2561 - 2562
12. รองศาสตราจารย์วิไลลักษณ์ พรมเสน
คณบดี
พ.ศ. 2563 - 2566